डोळ्यांची सूज - Swollen Eyes in Marathi

Dr. Ajay Mohan (AIIMS)MBBS

January 27, 2019

March 06, 2020

डोळ्यांची सूज
डोळ्यांची सूज

सारांश

डोळे किंवा पापण्यांच्या भोवतील तंतूंमध्ये तरळ पदार्थ जमा होतो,तेव्हा त्यांमध्ये सूज येते. विशेषतः खालील किंवा वरच्या भागात डोळ्यांतील सूज अस्वस्थ करणारी असू  शकते. ती सामान्यतः 24 तासांच्या आत  स्वत:  निघून जाते.  डोळ्यात कमी सूज आल्यानंतर ती वाढून पापण्या आणि तेथील जवळच्या तंतूंना प्रभावित करू शकते. सुजलेल्या डोळ्याशी संबंधित असलेल्या काही अवस्था म्हणजे ब्लॅक आय, कोन्जेक्टिवायटीस, डोळ्यांची अलर्जी, आय सेल्युलायटिस आणि कॉर्निअल अल्सर असे असतात. जर मुका मार किंवा संक्रमण नसेल, तर डोळा स्वच्छ केल्याने या सूजमध्ये बिघाड होऊ शकते. अशा वेळेस तुम्ही  भिजलेल्या कपड्याच्या सहाय्याने रुग्णाच्या प्रभावित डोळ्यावर थंड कम्प्रेशन हे देऊ शकता. डोळ्यांमध्ये अलर्जी यामुळे सूज आल्यास तुम्ही रुग्णाच्या प्रभावित डोळ्यावर अलर्जीरोधक आयड्रॉप वापरू शकता आणि आपल्या डोळ्यातील सूज येण्याचे कारण असल्यास आपले कॉंटेक्ट लेन्स खात्रीने जरूर काढून घ्या. डोळ्याची अशी सूज 24 ते 48 तासांपेक्षा अधिक वेळ असून, डोळेदुखी, धूसर दृष्टी आणि कमी दृष्टी यांसारखी लक्षणे सोबत असल्यास, आपण तात्काळ आपल्या नेत्ररोगतज्ञाचा सल्ला घेणें आवश्यक आहे.

डोळ्यांची सूज चा अटकाव - Prevention of Swollen Eyes in Marathi

डोळे निरोगी ठेवण्यासाठी आणि सूज व  नेत्ररोग टाळण्यासाठी  काही टिपणे पुढे दिली आहेत:

  • नवजात मुलांसाठी आणि किशोरांसाठी
    डोळा समस्या आणि आयस्क्रिनिंगमधील लक्षणांची माहिती घेतल्यास, या लक्षणांपासून लहान मुलांच्या डोळ्यांचे संरक्षण करण्यात पालक मदत करू शकतात.आपण किशोरवयीन असल्यास, आपल्या आयुष्यात होणार्र्या डोळ्यांच्या समस्यांबद्दल जागरूक रहा. अशा जागरूक राहण्यामुळे आपल्या उर्वरित आयुष्यासाठी आपल्या डोळ्याला उत्कृष्ट  आरोग्य मिळेल. निरोगी पद्धती विकसित करणें आणि डोळे नीट ठेवण्यासाठी, लक्षणे जाणून घेण्याची खात्री करा.
  • तरुणांसाठी
    त्यांच्या उर्वरित आयुष्याकरिता, निरोगी डोळा असल्याकरिता तुमच्या डोळ्याला निरोगी ठेवतील अशा सवयी तुम्ही जाणून घेतल्या पाहिजे.  त्यांना सुजलेल्या डोळ्यासारखी  लक्षणे दिसत नसली, तरी अशी स्थिती विकसित होण्याच्या जोखमा जाणून घेणें आवश्यक आहे. योग्य दृष्टी कार्यपद्धती स्क्रिनिंग आणि खालील निरोगी सवयी यांशिवाय निरोगी डोळ्यांसाठी नियमितपणे चाचणी करणे उत्तम आहे.
  • 40-60 वयोगटासाठी
    रोग आणि विविध नेत्ररोग लक्षणे प्रामुख्याने या वयोगटातील दिसू लागतात. लक्षणे नसली, तरी या वयोगटाला नेत्ररोगांचा अधिक धोका असल्याने मूळभूत चाचणी गरजीची असते.जर मूळभूत चाचणी लवकर सुरू केली,तर  आजार असल्यास उपचार देखील लवकर सुरू करण्यात मदत करू शकते.  जलद उपचार सुरू करण्यासाठी 40 वयात ही चाचणी करून घ्यावी.
  • 60 पेक्षा जास्त वयाचे वृद्ध
    आपल्या नजरेत समस्या येत नसली तरी, तुम्हाला नेत्रचिकित्सकाला डोळा दाखवणें आवश्यक आहे. नियमित डोळ्यांची चाचण्या करून तुम्ही दृष्टी संरक्षण करण्यासाठी उपाय योजना देखील आखू शकता.

डोळ्यांची सूज चा उपचार - Treatment of Swollen Eyes in Marathi

डोळे सुजण्याच्या मूळ कारणावर त्यावरील उपचार आधारित असतो.

आपल्या पापणीमधील सुजेचे कारण डासाचा चावा असल्यास किंवा त्यामुळे झालेली असेल, तर त्यावर पुढील  उपचार प्रक्रिया असू शकते:

  • आयसपॅक सूज कमी करण्यास मदत करेल.
  • अलर्जीरोधी औषधे खाज आणि सूज कमी करतात.
  • आयस पॅक याद्वारे सूजेमध्ये प्रगती न झाल्यास, आयड्रॉप वापराव्यात. डोळ्यांची सूज नियंत्रित करण्यासाठी सहज मिळणारी औषधे, एंस्टिहिस्टामायन, आयड्रॉप, आणि आर्टिफिशल टिअर यांचा समावेश आहे.

आपले डॉक्टर आपल्याला खालील औषधे विहित करून देऊ शकतात:

  • अलर्जीविरोधी औषधे.
  • नॉन-सेडेटिव्ह  एंटीहिस्टामाइन.
  • नेत्रांच्या अलर्जीविरोधी औषधे, प्रतिजैविके, कोर्टीकोस्टिरॉइड, एनसेड, किंवा डोळे साफ करणारे आयड्रॉप

 मूलभूत अवस्थेवर आधारित सुजेवरील उपचार:

डोळ्याची सूज एखाद्या इतर रोगामुळे असेल, तर उपचार रोग तसेच सूज कमी होण्यास मदत करतात. येथे डोळ्यांना सुजेचे  काही सामान्य कारणे व त्यांवरील उपचार दिलेले आहेत:

  • गंभीर आजार
    • प्रेडनिसोल प्रमाणेच परिणाम व वापर असलेले आणि कृत्रिम रीत्या तयार केलेले औषध डोळ्यांमध्ये सूज आणि चरचर कमी करणारे एक बिगर स्टिरॉयड औषध आहे.
    • तुमच्या डोळ्याला पुढील नुकसान टाळण्यासाठी सर्जरी किंवा रेडिएशन थेरपीची आवश्यकता असू शकते.
    • सनग्लासेस आणि आयड्रॉप डोळ्यांमधील चरचर  कमी करण्यासाठी विहित करण्यात येतील.
  • चालाझियन
    • 10 ते 15 मिनिटांसाठी पापणीचे गरम संप्रेषण.
    • स्टिरॉयड इंजेक्शन.
    • मायबोमियन किंवा टार्सल सिस्ट मोठा वाढत असल्यास, ते शस्त्रक्रियेद्वारे काढून टाकणे आवश्यक असते.
  • टप्पा
    • प्रतिजैविक आयड्रॉप विशेषतः विषाणूजन्य कॉन्जेक्टिव्हिटीसमध्ये उपयुक्त आहे.
    • सुजेसाठी आयड्रॉप
    • डोळे थंड ठेवणें.

जीवनशैली व्यवस्थापन

तुमच्या डोळ्यांमध्ये सूज असल्यास, काय करावे? बहुतांश घटनांमध्ये, डोळ्यांची सूज काही दिवसात दूर होत नाही. तथापी, डोळ्यांत सूज कमी करण्यासाठी आपण खाली दिलेल्या काही टिपणांचे अनुसरण करू शकता:

  • वारंवार डोळे धुवा
    स्त्राव असल्याचे लक्षात असल्यास, पाण्याने तुमचे  डोळे स्वच्छ धुवा. थंड पाणी वापरा; अलर्जीच्या बाबतीत ते अधिक आरामदायक असते.
  • कॉन्टॅक्ट लेंस काढा
    कॉन्टॅक्ट लेन्स वापरत असल्यास आणि आपल्या डोळ्यांत किंवा पापण्यांमध्ये सूज दिल्यास, लेंस त्वरित काढून टाका.
  • भिजलेला कपडा वापरा
    डोळ्यांवर आइस-पॅक किंवा पाण्याने ओला केलेला कपडा ठेवा आणि खाली ठेवा.

आपले डोळ्यांमध्ये सूजची  लक्षणे कोणत्याही 24 ते 48 तासात यापुढे कायम राहिल्यास, लगेच डॉक्टरांचा सल्ला घ्या:

  • तुमच्याडोळ्यांत काहीतरी अडकल्याची जाणीव.
  • डोळेदुखी
  • अशक्त दृष्टी
  • दृश्यात चट्टे दिसणें
  • धूसर दृष्टी.

आपल्या डोळ्यांमध्ये सूज येणे किंवा नाही हे तपासणे, आपल्या डोळ्यांकडे दीर्घ काळ चांगली आरोग्य असल्याचे सुनिश्चित करणे चांगली कल्पना आहे. एक डोळा परीक्षा देखील सारख्या काही रोग लक्षणे उघड होऊ शकतो:

  • मधुमेह
  • कॅरोटिड धमनी रोग (कॅरोटीड धमन्यांमध्ये पॅक तयार करणे).
  • लिम्फोमा (लिम्फोसाइट्सपासून सुरू होणारे कर्करोगाचे प्रकार, प्रतिरक्षा प्रणालीचे पेशी).
  • उच्च रक्तदाब.
  • मल्टीपल स्क्लेरोसिस (अशी स्थिती जी केंद्रीय मज्जातंत्राला प्रभावित करते ज्यामध्ये रोगप्रतिकार यंत्रणा तंत्रिका पेशींच्या आच्छादनावर हल्ला करतात).


संदर्भ

  1. American Academy of Ophthalmology; Dec. 09, 2015 [internet] California, United States; Swelling Around Eye.
  2. American Academy of Pediatrics [internet] Illinois, United States; Skin symptoms.
  3. National Health Service [Internet]. UK; Contact dermatitis
  4. National Health Service [Internet]. UK; Black eye
  5. Health Harvard Publishing. Harvard Medical School [Internet]. Styes And Chalazions. Published: May, 2016. Harvard University, Cambridge, Massachusetts.
  6. American Academy of Ophthalmology; David Turbert, Reviewed By: Elena M Jimenez MD Nov. 21, 2018 [internet] California, United States; What Is a Corneal Ulcer?.
  7. Health Harvard Publishing. Harvard Medical School [Internet]. Graves' Eye Disease (Graves' Ophthalmopathy). Published: December, 2018. Harvard University, Cambridge, Massachusetts.
  8. ational Health Service [Internet]. UK; Blepharitis
  9. Louise A. Mawn [internet] May 4, 2019. Orbital Cellulitis American Academy of Ophthalmology,California, United States.
  10. American Academy of Ophthalmology [internet] California, United States; Tips and Prevention.
  11. ART PAPIER, DAVID J. TUTTLE, TARA J. MAHAR. Am Fam Physician. 2007 Dec 15;76(12):1815-1824. [Internet] American Academy of Family Physicians; Differential Diagnosis of the Swollen Red Eyelid.
  12. Daniel Porter Reviewed By: Jeffrey Whitman Apr. 23, 2018 [internet]. American Academy of Ophthalmology, California, United States; What is a Slit Lamp?.
  13. American Academy of Ophthalmology [internet] Oct. 30, 2017; California, United States; Swollen Eye.
  14. Merck Manual Professional Version [Internet]. Kenilworth (NJ): Merck & Co. Inc.; c2018. Eyelid Swelling
  15. American College of Allergy, Asthma & Immunology, Illinois, United States. Eye Allergy
  16. MedlinePlus Medical Encyclopedia: US National Library of Medicine; Graves disease
  17. MedlinePlus Medical Encyclopedia: US National Library of Medicine; Chalazion
  18. MedlinePlus Medical Encyclopedia: US National Library of Medicine; Eyelid bump
  19. American Academy of Ophthalmology; Jun. 10, 2013. [internet] California, United States; Choosing Wisely Part 3: Antibiotics for Pink Eye.
  20. Merck Manual Professional Version [Internet]. Kenilworth (NJ): Merck & Co. Inc.; c2018. Eyelid Swelling
  21. P W A Goodyear, A L Firth, D R Strachan, M Dudley. Periorbital swelling: the important distinction between allergy and infection . BMJ Journals; Royal College of Physicians

डोळ्यांची सूज साठी औषधे

Medicines listed below are available for डोळ्यांची सूज. Please note that you should not take any medicines without doctor consultation. Taking any medicine without doctor's consultation can cause serious problems.