हार्ट अटॅक - Heart Attack in Marathi

हृदय रोगाचे प्रकार आणि तीव्रता व्यक्तीगणिक बदलत जाते. काही रुग्णांना छातीत  दुखत नाही तर काहींना छातीत खूप वेदना होतात. काही लोकांना हृदयाचा झटका येण्यापूर्वी काही आठवडे किंवा काही दिवस आधी वारंवार छातीत दुखते, थकवा येतो, किंवा त्यांना श्वासोछ्वासाच्या अनेक समस्या जाणवतात.

रुग्णामध्ये सहसा प्रथम जी लक्षणे दिसतात ती शरिराच्या डाव्या बाजूला सुरू होणार्र्या वेदनेच्या स्वरूपात असतात, जे नंतर  डाव्या बाहाकडे, जबड्याकडे, खांद्याकडे, सरकत जाते. अशी वेदना बराच काळ टिकते आणि रुग्णामध्ये पुढील लक्षणेही दिसतात.

• दीर्घ श्वास घेता येत नाही.
• मळमळ.
• उलटी: काही लोकांचा असा गैरसमज होतो की अपचनामुळे उलट्या होत आहेत व एकदा उलटी झाली, वा पित्तनाशक घेतले की बरे वाटेल.
• अशक्तपणा
• त्वचा निस्तेज होणे
• ठोके कमी होणे.
• रक्तदाबातील चढ उतार होणें
• अस्वस्थता वाटणें 
• हरपून गेल्यासारखे वाटणे किंवा खूप उत्तेजित होणे. 

हृदयाचे आजार फक्त रुग्णालयातच ठीक होऊ शकतात. यावरील उपचाराच्या खालील मार्ग हृदयविकाराच्या झटक्याच्या बाबतीत अवलंबले जातात.

औषधोपचार
औषधांमध्ये रक्ताच्या पेशी न गोठू देणारी औषधे सामील असतात जी हृदयाच्या धमन्यांच्या भिंतींवर रक्ताच्या पेशींचे जमा होणे थांबवते, रक्ताची तरळता रोखणारी औषधे असतात, गोठलेले रक्त मोकळे करणारी औषधे, प्राणवायूचे उपचार, आणि हृदयरोगाच्या झटक्याची लक्षणे दिसत असल्यास वेदनाशामक औषधे असतात. रक्तदाब कमी करणारीं, कोलेस्टेरॉल नियंत्रणात ठेवणारी औषधेही दिली जातात, ज्यामुळे हृदयावर कमी भार येतो आणि प्राणवायूची गरज सुद्धा भागते.

शल्यचिकित्सा
वरील औषधोपचारांसोबतच खालील शस्त्रक्रिया करण्याची सुद्धा गरज पडू शकते:

• कोरोनरी अँजिओप्लास्टी
  कोरोनरी अंजिओग्राफी सोबतच अंजिओप्लास्टी सुद्धा केली जाऊ शकते ज्या प्रक्रियेद्वारे बुजलेल्या रक्तवाहिनीत स्टेंट टाकला जातो. स्टेंटमुळे बुजलेली धमनी खुलते आणि रक्तप्रवाह पुन्हा सुरू होतो.
• कोरोनरी आर्टरी बायपास सर्जरी 
  बायपास सर्जरी करतांना डॉक्टर शरीराच्या दुसऱ्या भागातून निरोगी अवयव घेऊन ते बुजलेल्या धमनीच्या जागी शिवतात व निर्धोक रक्तप्रवाहासाठी वेगळा मार्ग निर्माण केला जातो.

जीवनशैलीचे उपाययोजन
निरोगी हृदयाच्या आरोग्यसाठी जीवनशैलीत बदल करणे हा सर्वोत्तम उपाय आहे. रुग्णात हृदयाचे आजार बळावू नयेत म्हणून पुढील पावले उचलायला हवीत:

• धावणे, जॉगिंग, पोहणे, योगासने, प्राणायाम यासारखे शरीराला भरपूर स्वच्छ प्राणवायूचा पुरवठा करणारे व रक्तदाब कमी करणारे व्यायाम रोज करायला हवेत. पण रुग्णाच्या छाती व श्वसननलिकेत दाब होत असल्यामुळे अशा व्यायामांना सुरुवात करण्यापूर्वी नेहमीच  आपल्या डॉक्टरांचा सल्ला आवश्यक आहे.
• हृदय विकारावर नियंत्रण मिळवण्यासाठी शरिराचे योग्य ते वजन राखणे आवश्यक आहे.
• धूम्रपान सोडून द्या, तसेच धूम्रपान करणाऱ्यांची संगत सुद्धा सोडून द्या. सिगारेटच्या धुरामुळे धूर निघत असलेल्या जागीची आजूबाजूची हवा प्रदूषित होतच असते. धूम्रपान करणार्र्या लोकांच्या आजूबाजूला उभे राहणें टाळा. तसेच प्रदूषित ठिकाणी जाणेंही टाळावे.
• 14 नग एवढ्या पेगच्या वर मद्यपान करू नका.
• कमी चरबी आणि कमी मिठ असलेले पोषक व निरोगी आहार घेणें हितावह असते. ताजी फळे, हिरव्या पालेभाज्या, आणि तंतूयुक्त आहार अधिक प्रमाणात घ्या 
• नियमित आरोग्य तपासणी कराच आणि तसेच आपले रक्तदाब सुद्धा नियमित तपासून घ्या.
• कामाच्या ठिकाणी आणि आपल्या घरी सुद्धा, म्हणजेच सर्वत्र तणाव मुक्त व आनंदी रहा.

हृदय रोगाच्या झटक्याला ऍक्युट मायोकार्डिअल इन्फेक्शन देखील म्हटले जाते. अशा प्रकारचा झटका रक्त पुरवठा करणार्र्या वाहिन्यांमध्ये अडथळे निर्माण झाल्यामुळे हृदयाला रक्त पुरवठा न होऊ शकल्याने येतो. अचानक थांबलेल्या रक्तपुरवठ्यामुळे हृदयाच्या स्नायूंना अन्न पुरवठा व प्राणवायूचा पुरवठा होत नाही ज्यामुळे हृदयात दुखायला लागते. या अवस्थेला अनिग्मा म्हटले जाते.

हृदयरोग हा जगात वेगाने वाढत चाललेला आजार आहे. रक्तवाहिन्या आणि हृदय यांतील रोग यांमुळे आज जगात सर्वाधिक मृत्यू होत आहेत. 2016 साली 1. 79 लाख लोकांचे मृत्यू हृदयरोगामुळे झाले, ज्यातील तीन चतुर्थांश मृत्यू मध्यम उत्पन्न आणि विकसनशील देशांमधील होते. सामाजिक  व व्यक्तिगत जीवनशैलीतील बदल आणि शहरीकरण यामुळे हृदयाशी निगडित समस्या वाढल्या आहेत. भारतातील 5 लाख मृत्यू दरवर्षी होतात ज्यातले 20% केवळ हृदय रोगामुळे होतात.