मान दुखी - Neck Pain in Marathi

मानदुखीचा त्रास अनेक कारणांमुळे होऊ शकतो आणि त्यापैकी काहींचा खाली उल्लेख केला आहे:

• अशक्त व अतीवापरलेले स्नायू
  मानेचे स्नायूंना ताणून बराच काळ बसल्याने मान आणि खांद्याना वेदना होतात आणि ताठरपणा येतो. स्नायू कमकुवत असतांना शारीरिक हालचाली व श्रम केल्याने, जसे सायकल चालविणे किंवा पोहणे,स्नायूंचा अतिवापर होतो व मानेच्या स्नायूंमधे वेदना होऊ शकतात.
• मानेच्या तंतूंची झीज
  वयासोबत होणारी मानेच्या तंतूंची झीज,मानेचा स्पॉन्डिलायसिस, मानदुखीसाठी कारणीभूत होऊ शकते. मानेचा स्पॉन्डीलायसिस ती स्थिती आहे ज्यात हाडांमधीलफटी आकूंचन पावतात आणि हाडांच्या काठावर हाडांसारखीच असामान्य वाढ होते.
• मेरूदंडातील कूर्चा बदलते
  मेरूदंडाची झीज होऊन त्यांतील कुर्चांची लवचिकता कमी होते. कधीकधी, मेरूदंडातील कुर्चा फुगल्याने कुर्चा घसरण्याचे प्रकार होऊ शकतात.
• संकीर्ण मणक्याची नळी
  मणक्याच्या संकीर्ण झालेल्या नळीमुळे मज्जातंतू संकुचित होतात आणि मानदुखी होऊ शकते जी खांद्याकडे किंवा हातांकडे उत्सर्जित होऊ शकते.
• शारीरिक जखम किंवा दुखापत
  अपघातात अचानक लागलेल्या झटक्यामुळे मान गंभीरपणे जखमी होऊ शकते. ही व्हिपलॅश ( चाबकाच्या फटक्याने होते तशी ) इजा म्हणून ओळखली जाते.
• चुकीची शरिरीक ढब
  चुकीच्या स्थितीत बसण्याने, जसे की बराच वेळ खुर्चीत बसून राहण्याने, मानेवर भरपूर ताण येऊ शकतो आणि मानदुखी होऊ शकते. तसेच, कधीकधी झोपेत अनेक तासांसाठी मान वाकलेल्या स्थितीत राहते. यामुळे मानेत तीव्र वेदना आणि ताठरपणा येऊ शकतो, ज्यामुळे डोके हलविण्यात अडचण होते.

मानदुखीच्या बहुतेक प्रकरणांमधे औषधोपचार व जीवनशैलीतील सुधारणा यांचा संयुक्त वापर करून प्रभावीपणे उपचार केले जातात.आपल्या डॉक्टरांनी सुचविलेल्या काही उपचार पर्यायांमध्ये वेदनाशामक, आणि सूजरोधक औषधे, स्नायू शिथिल करणारी औषधे, मेरूदंडातील लसीकरण, शारीरिक व्यायामाचे उपचार, हालचाली मर्यादित करण्यासाठी कब्ज्यांचा वापर आणि क्रायरोपॅक्टिस सेवा यांचा समावेश असू शकतो.

• सशक्तीकरणाचे प्रशिक्षण
  गंभीर मानदुखी इतर उपचारांना प्रतिसाद देत नसल्यास स्नायूंच्या सशक्तीकरण प्रशिक्षणाद्वारे त्यांची बळकटी वाढवून मानदुखीचे निराकरण केले जाऊ शकते, याचे हल्ली भरपूर पुरावे उपलब्ध होऊ लागले आहेत. हे व्यायाम मानेच्या कठोर स्नायूंना मोकळे करतात आणि त्यांना शिथिल होण्यास मदत करतात.एका अभ्यासात असे आढळून आले की, व्यायाम करताना मानेच्या स्नायूंमध्ये बळकटी आणण्यासाठी तयार केलेले विशिष्ट व्यायाम नियमितपणे केल्यासारख्या वेदनेतून दीर्घकालीन आराम मिळतो.जर आपल्याला बऱ्याच महिन्यांपसून तीव्र मानदुखी असेल तर वेदनांचे नियोजन करण्यासाठी मदत म्हणून आपल्या डॉक्टरांसोबत सशक्तीकरण प्रशिक्षणाविषयी बोला.आपण कोणत्याही व्यायाम उपक्रमास प्रारंभ करण्यापूर्वी डॉक्टरांच्या मान्यतेची आवश्यकता आहे,विशेषकरून जर आपल्याला आधीच वेदना होत असतील तर, हे लक्षात ठेवा.तुमच्या व्यायाम करण्याने परिस्थिती चिघळत असल्यास डॉक्टर आपणास व्यायाम थांबवण्याचा सल्ला देतील.
• फिजिओथेरपी
  जर आपल्याला सतत मानदुखीहोत असेल तर आपले डॉक्टर आपल्याला फिजिओथेरेपिस्टकडे पाठवू शकतात. फिजिओथेरेपिस्ट आपल्याला विविध व्यायामांची माहिती देतील आणि आपल्या वेदना समजून घेण्यास आणि त्यांचा सामना कराण्यास मदत करेल. फिजिओथेरपी केल्यावर लोकांना त्यांची दैनंदिन कामे सुरू करण्यास मदत होते.
• शस्त्रक्रिया
  डॉक्टर क्वचितच शस्त्रक्रिया करण्याचा सल्ला देतात आणि इतर सर्व पर्याय संपल्यानंतर हा सामान्यतः शेवटचा पर्याय असतो. कणाच्या मानेच्या भागातील अस्थिरता किंवा मज्जातंतू प्रणालीतील विकारांसारख़्या गंभीर प्रकरणांमध्ये हे आवश्यक आहे.
• कायरोप्रॅक्टीस उपचार
  कायरोप्रॅक्टीसउपचारांचा एक वैकल्पिक प्रकार आहे ज्यात ठराविक जागेवर नियंत्रित दाबाचा प्रयोग करून मानेच्या वेदनांवर उपचार केले जातात.

स्वतःची अशी काळजी घ्या

• जर तुम्ही तुमची मान हलवू शकत नसाल तर तुम्ही चार चाकी किंवा दुचाके गाडी चालवणे टाळले पाहिजे, कारण यामुळे तुमची स्थिती आणखी वाइट होऊ शकते.
• डॉक्टरांचा सल्ला घेतल्याशिवाय मानेचा पट्टा लाऊ नका व मान हलती ठेवा.
• वेदना कमी करण्यासाठी मानेवर ठेवायला थंड किंवा उष्ण गादी वापरा.
• पॅरासिटॅमॉल किंवा आयब्रूफेन सारखी वेदनाशामक औषधं वेदना कमी करण्यासाठी वापरली जाऊ शकतात.लक्षात ठेवा, स्वत: आपल्या मनाने औषधघेणे धोकादायक असू शकते आणित्यामुळे आपलं दुखणं आणखी वाढू शकते. एक आठवड्याच्या आत तुमच्या वेदना कमी होत नसल्यास डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.

जीवनशैली व्यवस्थापन

निरोगी जीवनशैली दीर्घकालीन मानदुखीची वाढ टाळण्यास मदत करते. एका अभ्यासानुसार, काही सवयी उदा. शारिरीक सक्रियता, मद्यपान टाळणे किंवा नियंत्रित करणे, धूम्रपान टाळणे आणि निरोगी आहार हे संरक्षक भूमिका बजावतात आणि मानदुखीचा त्रास टाळतात. निरोगी जीवनशैली मानदुखी फक्त कमीच करत नाही तर त्याचे व्यवस्थापन करण्यात देखील मदत करू शकते. जर तुमच्या मानेत अतीव वेदना असतील आणि कोणत्याही उपचारांचा लाभ होत नसेल, तर जीवनशैली व्यवस्थापन तुमच्या मानदुखीचा त्रास टाळण्यासाठी महत्वाची भूमिका निभावू शकते.

गंभीर मानदुखी ही तणाव, चिंताग्रस्तता, मनाच्या निराशेकडचा कल, आणि  मानसिक अनारोग्यांशी जुळलेली आहे. जर तुम्हाला वारंवार नैराश्य किंवा चिंताग्रस्तता येत असेल तर, त्यांचे नियोजन केल्याने गंभीर मानदुखी कमी होऊ शकते. शारीरिकरीत्या सक्रिय रहा आणि खुल्या वातावरणात अधिक वेळ घालवा. तणावांना आणखी चांगल्या पद्धतीने हाताळण्यासाठी छंद जोपासा व विकसित करा.