नाकातून रक्त येणे - Nosebleed in Marathi

नाकातील रक्तस्त्रावावरील उपचारांमध्ये रक्तस्राव नियंत्रित करण्यासह अंतर्भूत कारणावर उपचार केले जाते.

रक्तस्त्राव नियंत्रण

नाकांपासून रक्तस्त्राव सामान्यत: वैद्यकीय मदत घेण्यापूर्वी घरी घेतलेल्या काही सोप्या उपायांनी थांबतो. यात सरळ बसताना 5 ते 10 मिनिटांपर्यंत नाकाच्या टोकाला चिमटीद्वारे दबाव देणे सामील आहे. बसले असतांना डोके मागे वळवू नका, नाहीतर रक्त परत वायुनलिकेत वाहून जाऊ शकतो. 20 मिनिटांपर्यंत नाकाला चिमटी दिल्यावर रक्तस्त्राव थांबत नसल्यास, वैद्यकीय मदत आवश्यक असते. याव्यतिरिक्त, नाकावर आइसपॅकचे वापर रक्तस्त्राव नियंत्रित करण्यास मदत करते.

वर दिलेले उपाय रक्तस्त्राव थांबविण्यास अपयशी ठरल्यास, खालील पावले उचलली जाऊ शकतातः

• एपिनेफ्राइन सोल्यूशन (रक्त वाहिन्यांचे संक्रमणास कारणीभूत असलेले एक वॅसॉकॉंस्टिस्टर) आणि भूल ( लिडोकेन ) सह कापूस गॉज (मेडिकल ड्रेसिंगसाठी वापरल्या जाणार्या कापूस तंतुंचा एक चांगला जाळी बनलेला कापड ) रक्तस्त्राव बिंदूवर दाबून ठेवलेला असतो. याशिवाय, एक शोषण्यायोग्य जिलेटिन फोम किंवा ऑक्सिडिज्ड सेल्युलोजचा वापर रक्तस्त्राव थांबविण्यासाठी नाकांच्या पोकळीला बंद करण्यासाठी केला जातो. हे एंटिअर रक्तस्त्रावाच्या अधिकतर प्रसंगांमध्ये मदत करते.
• त्या भागाला बंद करण्यासाठी आणि रक्तस्त्राव थांबविण्यासाठी सिल्व्हर नायट्रेट नावाचे रसायन रक्तस्त्रावाच्या जागेवर लावले जाते. या प्रक्रियेला कॅमिकल कॉटेराइझेशन म्हणतात.
• उपरोक्त उपाय रक्तस्त्राव थांबविण्यास अपयशी झाल्यास नेझल पॅकिंग केली जाते. यामध्ये, रिबन गॉज पेट्रोलिअम जेली किंवा अँटी-बॅक्टेरियल मलमाने भिजविले जाते आणि नाकच्या पोकळीला भरण्यासाठी नाकाच्या आत ठेवले जाते. नाकच्या आत दाबून ठेवलेले नेझल पॅक तीन ते पाच दिवस ठेवावे, जेणेकरून एक चांगला थक्का तयार होईल आणि रक्तस्त्राव पूर्णपणे थांबू शकेल.
• कॅथीटर वापरुन फॅरेनक्समध्ये समान नेझल पॅक घातली जाऊ शकते.
• नाकच्या मागच्या बाजूला रक्तस्त्राव थांबविण्यासाठी विशिष्ट बुलून साधने वापरली जाऊ शकतात.
• नाकाच्या (पीडीयियर क्षेत्र) नाकपुड्यातील वेदना आणि इतर असुविधाजनक लक्षणे कमी करण्यासाठी गरम पाण्याचा सतत प्रवाह सह सिंचनाखाली येऊ शकतो.
• मोठ्या रक्तवाहिन्यांमधून रक्तस्त्राव निदान झाल्यानंतर शस्त्रक्रिया केली जाऊ शकते (अंतर्गत मैक्सिलरी वाहिनी किंवा इथोमायड वाहिनी). शस्त्रक्रिया प्रक्रियेमध्ये रक्तवाहिन्या (रक्त प्रवाह थांबविण्यासाठी वाहिनी बांधणे) आणि एंजिओग्राफिक आर्टेरिअल एंबोलाइझेशन ( रक्तवाहिन्यात रक्त प्रवाह थांबवणे किंवा वाहिनीखाली विशिष्ट लहान कण समाविष्ट करणें) अंतर्भूत असतात.
• एक लेसर थेरपी, एस्ट्रोजन थेरपी, एंबोलाइझेशन, आणि सेप्टोडर्मॅटोप्लास्टी (नेझल सेप्टमवरील म्युकस मेंब्रेनची ग्राफ्टिंग), करून असाध्य अनुवांशिक रक्तस्त्राव विकारात दिले जातात, जे हेमोरॅजिक टॅलेन्गॅक्टेसिआसारख्या रोगांमध्ये अत्यावश्यक आहेत.
• सिस्टमिक कारणांसाठी उपचार
  • उच्च रक्तदाब हाताळण्यासाठी योग्य औषधे, ज्यामुळे रक्तस्राव होतो.
  • अँटिहिस्टामाइन आणि एलर्जी उपचार करण्यासाठी इतर अलर्जीरोधी औषधे.
  • योग्य प्रतिजैविके सायनसमधील संक्रमण नष्ट करण्यात मदत करू शकतात.

जीवनशैली व्यवस्थापन

बहुतांश लोकांचे नाकातील रक्तस्राव घरीच व्यवस्थापित करणे सोपे आहे. प्रथमवेळी होणार्र्या नाकांपासून रक्तस्त्राव किंवा स्थानिक जखमांमुळे रक्तस्त्राव तपासणी आणि उपचारांसाठी रुग्णालयात भरती होण्याची आवश्यकता नसते. हे सहज घरी स्वत: ची काळजीपूर्वक व्यवस्थापित केले जाऊ शकते. तथापि, डॉक्टरांना भेटणे आवश्यक आहे जर:

• नाकांचे रक्तस्त्राव थांबत नसेल आणि नाक (नोस पिंचिंग) वर दबाव आणण्याच्या 20 मिनिटांनंतर सतत चालू राहते.
•  रक्त किंवा गडद रंगाची उलटी नाकाच्या रक्तस्त्रावासह आढळत असेल .
•  नाकाच्या रक्तस्त्रावासह चक्कर , डोकेदुखी, कमजोरी , श्वास घेण्यात अडचण आणि डोकेदुखी होत असेल.
• नाकाचा रक्तस्त्राव थांबत आणि वारंवार दिसत असेल.
• दोन वर्षापेक्षा कमी वयाच्या मुलांमध्ये नाकाचा रक्तस्त्राव आढळत असेल.

वारंवार नाकाच्या रक्तस्त्रावच्या व्यवस्थापनामध्ये काही पद्धती मदत करू शकतातः

• विशेषकरुन जेव्हा तुम्ही घरापासून दूर असता, तेव्हा नाकाच्या रक्तस्त्रावाच्या अचानक घटनेत कारवाई करण्याची तयारी करावी. क्लॅम्पस आणि कपड्याचे स्वच्छ तुकडे रक्तस्त्राव नियंत्रित करण्यासाठी वापरली जाऊ शकतात.
• घरामध्ये एक आईस पॅक तयार ठेवा जे नाकाचा रक्तस्त्राव होत असताना तुम्ही नाकावर लावू शकता.
• नाकात शिरू शकणार्र्या लहान वस्तू मुलांपासून दूर ठेवाव्यात.
• मुलांना नाक न खणण्यास किंवा जोरात न शिंकण्यास प्रशिक्षित करा कारण त्यामुळे नाकाचा रक्तस्त्राव होऊ शकतो .
• जोरदार प्रकारांऐवजी मध्यम व्यायाम करा.
• नाकाचा रक्तस्त्राव वारंवार होत असल्यास, घरामध्ये एक थंड आणि आर्द्र वातावरण ठेवले पाहिजे.