अर्धांगवायू - Paralysis in Marathi

अर्धांगवायू म्हणजे काय?

अर्धांगवायू ही एक अशी स्थिती आहे ज्यामध्ये शरीरातील काही किंवा सर्व भागांचे आंशिक किंवा पूर्णपणे नुकसान होते. हे मेंदूच्या आणि शरीराच्या स्नायूंच्या दरम्यान संकेतांचे गैर संचार किंवा चुकीच्या संचारच्या परिणामामुळे होते. हे पोलिओ, तंत्रिका विकार किंवा इतर रोगांमुळे होऊ शकते.

याची मुख्य चिन्हे आणि लक्षणे काय आहेत?

याची मुख्य लक्षणे म्हणजे शरीराच्या काही किंवा सर्व भागाचे हालचाल करण्यास असमर्थता आहे. सुरुवात अचानक किंवा खूपच मंद होऊ शकतो. लक्षणे अधून मधून थांबून येऊ शकतात. मुख्य प्रभावित भागात समाविष्ट आहे:

• चेहऱ्याचा भाग.
• वरचे अंग.
• एक वरचा किंवा खालचा अंग (मोनोप्लिजिआ).
• शरीराच्या एक बाजूला (हेमिप्लिजिआ).
• खालचे दोन्ही अंग (पॅराप्लिजिआ).
• सर्व चार अंग (क्वाड्रिप्लेजिआ).

शरीराचा प्रभावित भाग कठोर किंवा फ्लॉपी दिसू शकतो, संवेदनांचा अभाव किंवा कधीकधी वेदनादायक असू शकतो.

याची मुख्य कारणं काय आहेत?

अर्धांगवायूचे मूलभूत कारण बरेच आहेत आणि ते अस्थायी किंवा आजीवन असू शकतात. मुख्य कारणांमध्ये हे समाविष्ट आहे:

• शरीराच्या एका बाजूचा अचानक अशक्तपणा (स्ट्रोक किंवा क्षणिक इस्किमिक अटॅक).
• झोपून उठल्यानंतर किंवा झोप येण्याआधी (स्लीप अर्धांगवायू) थोड्या काळासाठी अर्धांगवायू.
• अपघातामुळे, नर्व्हचे नुकसान किंवा मेंदूला इजा.
• मेंदूच्या घावामुळे फेशियल पॅरालिसिस (बेल्स पाल्सी).

अर्धांगवायूचे सामान्य कारणांमधे हे समाविष्ट आहे:

• मेंदू किंवा पाठीच्या कणाला इजा.
• स्ट्रोक.
• मल्टीपल स्क्लेरोसिस.
• पोलिओ.
• सेरेब्रल पाल्सी.
• मेंदू किंवा पाठीचा कणाचा ट्यूमर.

याचे निदान आणि उपचार कसे केले जातात?

अर्धांगवायूचे मुख्यतः लक्षणां द्वारे निदान केले जाऊ शकते. शारीरिक तपासणीवर आधारीत, डॉक्टर अर्धांगवायूच्या प्रकाराचे देखील निदान करू शकतात. एमआरआय आणि सीटी स्कॅन सारख्या इमेजिंग तंत्रांचा उपयोग मेंदू आणि पाठीच्या कणाची विस्तृत प्रतिमा मिळविण्यासाठी केला जाऊ शकतो आणि तंत्रिका वाहनांचे विश्लेषण करण्यासाठी परीक्षण केले जाऊ शकते.

यासाठी कोणतीही विशिष्ट औषधे दिलेली नाहीत. अर्धांगवायू व्यवस्थापन सामान्यत: अंतर्निहित कारणावर अवलंबून असते. नॉन-ड्रग पद्धतींमध्ये समाविष्ट आहे:

• फिजियोथेरपी: ताकद वाढवण्यासाठी आणि स्नायूंची घनता वाढवण्यासाठी.
• मूव्हिंग एड्स: व्हीलचेअर आणि ब्रेसेस रुग्णला मुक्तपणे हालचाल करण्यास मदत करतात.
• व्यावसायिक थेरेपी: दररोजची कामे करण्यासाठी मदत करणे.

अर्धांगवायू ही एक अशी स्थिती आहे जी जीवनाची गुणवत्ता कमी करू शकते आणि व्यक्तीच्या आत्मसम्मानाला कमी करू शकते. त्यामुळे, योग्य काळजी आणि आधाराची आवश्यक असते.

1. Cleveland Clinic. [Internet]. Cleveland, Ohio. Paralysis.
2. Christopher & Dana Reeve Foundation [Internet]; Short Hills, NJ. Stats about paralysis.
3. National Health Service [Internet]. UK; Paralysis.
4. MedlinePlus Medical Encyclopedia: US National Library of Medicine; Paralysis.
5. National Health Portal [Internet] India; Faalij (Paralysis).