पोटातील अल्सर - Peptic Ulcer in Marathi

पेप्टिक अल्सरच्या सर्वात सामान्य लक्षणेंपैकी एक म्हणजे सौम्य वेदना किंवा पोटात जळजळ. वेदना सामान्यत: कंबरेच्या वरच्या पोटाच्या भागामध्ये होते. इतर लक्षणे म्हणजे पोट फुगल्यासारखे वाटणें, सतत आजारी असल्याची जाणीव, उलट्या , वजन कमी होणे आणि भूक न लागणे. काही वेळा लोकांना हृदयविकाराचा झटका आणि अपचनही होऊ शकतो . (अधिक वाचा - पोटातील वेदना आणि उपचार )

पोटात जळजळ सामान्यत: खालील वैशिष्ट्यांना जोडून असते:

• आपण एन्टासिड घेतल्यास किंवा काहीतरी खाल्यास ते काही काळ थांबते.
•  बहुतांशी रिकाम्या पोटी वेदना होते, जसे की दुपारच्या आणि रात्रीच्या जेवणादरम्यानच्या वेळेत.
• काही वेळा काही मिनिटांपासून ते कित्येक तास टिकू शकते.
• हे काही दिवस किंवा आठवडे किंवा महिने कालांतराने होते.

पेप्टिक अल्सरला गाभीर्याने घ्यावे आणि आपले लक्षणे जरी सौम्य असले तरी डॉक्टरांशी सल्ला घेणे आवश्यक आहे. याचे कारण असे की, उपचार न केल्यास पेप्टिक अल्सर अधिक गंभीर होऊन, परिणामी विविध गुंतागुंती होऊ शकतात.

पेप्टिक अल्सर उपचारांना चांगला प्रतिसाद देतात आणि सुमारे दोन महिन्यांपर्यंत उपचार चालतात . उपचार अल्सरच्या कारणांवर अवलंबून असते. जेव्हा एनसेड्स सारख्या औषधांचा नियमित वापर केल्यामुळे अल्सर बनतात, तेव्हा औषधे बंद करण्याचे विचार केले जाते. आपला डॉक्टर आपल्या प्रकरणाचे पुनरावलोकन करून मात्रा कमी करतील किंवा वैकल्पिक औषधे सुचवतील. त्यामध्ये खालील औषधे समाविष्ट आहेत:

• प्रोटॉन पंप इनहिबिटर 
  सामान्यतः , प्रोटोन पंप इनहिबिटर (पीपीआय) नावाची औषधे विहित केली जाते. हे औषध पोटात आम्लाचे उत्पादन कमी करते आणि अल्सरचे नैसर्गिक उपचार करण्याची परवानगी देते. पीपीआय सहसा 4 ते 8 महिन्यांपर्यंत निर्धारित केले जातात. सर्वसाधारणपणे वापरल्या गेलेल्या पीपीआय मध्ये ओमेप्रॅजोल , पेंटोप्राझोल आणि लान्सोप्रॅझोल समाविष्ट असते .
• प्रतिजैविके 
  जर पेप्टिक अल्सरचा कारण जिवाणूजन्य संक्रमण असेल, तर जिवाणूंचा नाश करण्यासाठी प्रतिजैविके दिली जातात. प्रतिजैविकांसह, कधीकधी पीपीआय देखील दिल्या जाऊ शकतात. एकदा जिवाणू नष्ट झाले की, अल्सर बरा होतो आणि सहसा परत येत नाही. सहसा, दोन किंवा तीन प्रतिजैविकांचा क्रम केला जातो, त्यापैकी प्रत्येक आठवड्याला दोनदा दिवसातून घेण्याची आवश्यकता असते. जिवाणूजन्य संक्रमण आणि एनएसएड्स औषधांच्या संयोगामुळे पेप्टिक अल्सर तयार होतात तेव्हा पीपीआय आणि प्रतिजैविकांच्या समायोजन करून उपचाराचा सल्लाही दिला जाऊ शकतो.
• एच 2 रिसेप्टर विरोधी औषधे
  एच 2 रिसेप्टर अॅन्टॅगोनिस्ट्स इनहिबिटर असतात जे आपल्या पोटाने तयार झालेल्या ऍसिडचे प्रमाण प्रतिबंधित करतात. सर्वात व्यापकपणे वापरले जाणारे एच 2 रिसेप्टर्स विरोधी रेनिटाइडिन आहे.
• अँटॅकिड्स आणि अॅल्गिनेट्स 
  अँटॅकिड्स पोटिक अल्सर प्रभावीपणे पोट ऍसिडचे निराकरण करून अल्पकालीन सवलत प्रदान करुन कार्य करतात. काही अँटॅकिड्समध्ये अल्गिनेट नावाची औषध असते. हे पेटीच्या अस्तरावर संरक्षक कोटिंग तयार करते जे आराम प्रदान करण्यास मदत करते. जेव्हा एखादी व्यक्ती लक्षणे अनुभवते तेव्हा किंवा अंथरूणावर किंवा जेवणानंतर लक्षणे दिसतात तेव्हा अँटॅकिड्स घेतले पाहिजेत. अँटॅकिड्समध्ये एल्जिनेट्स असतात, तथापि, सामान्यतः जेवण करण्यापूर्वी घेतले जातात.

आपल्या डॉक्टरांचा सल्ला घेतल्याशिवाय कोणतीही औषधे सुरू किंवा बंद करू नका. स्थितीच्या मूलभूत कारणाचा शोध घेण्यासाठी आपल्या डॉक्टरांचा सल्ला घ्या आणि लक्षात ठेवा की कोणत्याही औषधोपचाराशिवाय किंवा औषधोपचार न केल्यास त्यास धोकादायक परिणाम होऊ शकतात.

9 0% सर्व पेप्टिक अल्सरमुळे झाल्याने झालेल्या संसर्गाचा परिणाम असतो. एच. पिलोरी प्रकारच्या जिवाणूचे संक्रमण असल्यास,प्रतिजैविकांचा क्रम वेळेसाठी सहजपणे करता येतो, जो साधारणतः दोन आठवडे चालतो.

जीवनशैली व्यवस्थापन

पूर्वी असे मानले गेले होते की पेप्टीक अल्सर काही जीवनशैली घटकांमुळे आणि मसाल्याच्या पदार्थांसारख्या आहाराच्या निवडीमुळे, तणाव आणि मद्यपान यामुळे होतात. तथापी, मसालेदार पदार्थ आणि चिंता यांमुळे झालेल्या अल्सरमुळे स्वत:ला वेदना होऊ शकत नाहीत, पण लक्षणे अधिक बिघडतात.

पेप्टिक अल्सर तयार होणे आणि प्रतिबंध करणे यामध्ये आहार आणि पोषण यांच्या भूमिकेविषयी संशोधन निर्णायक ठरले नाही आणि संशोधकांना त्यांच्या दरम्यान कोणताही दुवा सापडला नाही.

लक्षणेच्या सुटकेसाठी सर्वात सामान्य घरगुती उपाय म्हणजे दुधाचा वापर होय. तथापि, रोगापासून स्वत: ची सुटका मिळविण्यासाठी दुधाचा वापर प्रभावी नाही.

याव्यतिरिक्त, मद्यपान आणि धूम्रपान हे पेप्टिक अल्सरच्या निर्मितीशी जोडले गेले आहेत आणि म्हणूनच टाळले पाहिजे.

पेप्टिक अल्सर सामान्य आहेत, जरी प्रभावित लोकांची नेमकी संख्या अज्ञात आहे. अभ्यासानुसार असे दिसून आले आहे की 10 पैकी 1 व्यक्तीला त्यांच्या जीवनात काही प्रमाणात पेप्टिक अल्सरचा त्रास होऊ शकतो. पेप्टीक अल्सर इतर वयोगटातील 60 वर्षांपेक्षा अधिक वयाच्या लोकांना प्रभावित करतात, जरी ते मुलांसह कोणासही प्रभावित करु शकतात. स्त्रियांच्या तुलनेत पुरुष बहुतांशी या अवस्थेला बळी पडतात असे मानले जाते.

पेप्टिक अल्सर म्हणजे काय?

पेप्टिक अल्सर हा एक उघड फोड किंवा वेदना आहे जो पोटाच्या भिंतीच्या आत किंवा ड्युओडेनम नावाच्या लहान आतड्याचा पहिला भाग विकसित होतो. कधीकधी, अन्ननलिकेच्या खालच्या भागात एक अल्सर देखील विकसित होतो जेथे तो पोटाच्या सुरूवातीस पूर्ण होतो. अशा प्रकारच्या पेप्टिक अल्सरला एसोफेगल अल्सर म्हणतात.